Covid-19: Ổ dịch VN với biến thể mới nguy hiểm ra sao? - BBC News Tiếng Việt (2024)

28 tháng 1 2021

Chỉ trong một ngày, Việt Nam ghi nhận hơn 82 ca nhiễm trong cộng đồng. Đây là con số cao nhất từ đầu năm tới nay. Lãnh đạo Y tế cho hay các ca bệnh có liên quan đến biến thể mới của virus. Vậy biến thể mới này nguy hiểm ra sao?

Về hai ổ dịch mới tại Hải Dương và Quảng Ninh, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long nhận định: "Do thời gian xuất hiện từ ngày 14-15/1, khả năng nguồn bệnh vẫn ở trong khu vực tại Chí Linh, Hải Dương, và các vùng lân cận".

Báo chí Việt Nam dẫn lời Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nói về các ca nhiễm trong cộng đồng liên quan đến biến thể mới : "Chúng ta chưa bao giờ phát hiện cùng lúc nhiều ca dương tính như vậy (82 ca). Điều này một mặt phản ánh biến thể mới của virus lây lan rất nhanh, nhưng cũng thể hiện hai tỉnh Hải Dương, Quảng Ninh, Bộ Y tế đã làm rất thần tốc, tập trung".

Song song đó, ông Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục quản lý khám chữa bệnh cũng thông tin tương tự:

"Các ca bệnh liên quan đến biến thể mới của virus nên nguy cơ lây lan rất nhanh. Trước kia chu kỳ ủ bệnh khoảng 4 ngày thì bây giờ nhanh hơn, có khi chỉ 2-3 ngày. Chỗ nhà máy đó trong thời gian ngắn đã lây lan nhanh. Phải sử dụng các biện pháp, tất cả nâng lên 1 bước để phòng chống dịch, từ thực hiện nghiêm chiến lược, sách lược, phân vùng, cách ly, dập dịch, điều trị và xét nghiệm".

Trước đó, hồi 2/1, một phụ nữ từ Anh mới về Việt Nam được phát hiện mang theo biến thể virus corona mới. Đây là bệnh nhân số 1435, từ Anh về Việt Nam ngày 22/12/2020.

Điều này cho thấy biến thể virus corona mới hoành hành ở Anh Quốc đã xâm nhập vào Việt Nam và lây lan trong cộng đồng. Vậy, chúng ta biết gì về biến thể này?

Tốc độ lây lan hơn 70%?

Hồi tháng 12/2020, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long đã nêu quan ngại với biến thể mới này. Ông nói:

"Đây là một biến thể của virus corona làm tăng sự bám dính của virus với vật chủ. Theo ước tính và nhận định của các chuyên gia, biến thể này có khả năng tăng tốc độ lây truyền lên 70%. Đây cũng là điều mà chúng ta hết sức quan ngại. Trong đợt dịch bệnh tại Đà Nẵng, chúng ta đã cũng đã phát hiện virus có đột biến làm tăng khả năng lây nhiễm nhưng không như biến thể này".

Trên Facebook cá nhân, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Vũ thuộc Viện Nghiên cứu ung thư, City of Hope, California, USA thông tin:

"Chủng này có 17 đột biến trên bộ gene của nó, trong đó đột biến mà các nhà khoa học quan tâm nhất là N501Y, dẫn đến sự thay đổi trình tự amino acid trên protein S của virus ở vị trí 501, từ asparagines (viết tắt là N) thành tyrosine (viết tắt là Y). Sự biến đổi này có thể làm tăng "ái lực" (lực gắn kết) protein S của virus và thụ thể ACE2 của tế bào con người, từ đó dẫn đến virus dễ bám và xâm nhập vào tế bào hơn, dễ lây nhiễm hơn."

"Biến thể này được phát hiện lần đầu tiên vào tháng 9; đến tháng 11, nó chiếm khoảng một phần tư số trường hợp nhiễm Covid-19 ở London; con số này đạt gần 2/3 số trường hợp vào giữa tháng 12.", ông Vũ viết.

Thủ tướng Anh Boris Johnson nói biến thể này có thể làm tăng khả năng lây truyền lên tới 70%.

Con số 70% này cũng đã xuất hiện trong bài thuyết trình của Tiến sĩ Erik Volz, từ Đại học Hoàng gia London.

Giáo sư Ravi Gupta tại Đại học Cambridge nói với BBC: "Nó đang gia tăng nhanh chóng, đó là điều mà chính phủ lo lắng, chúng tôi lo lắng, hầu hết các nhà khoa học đều lo lắng".

Nghiên cứu của Đại học Hoàng gia cho thấy khả năng lây truyền của biến thể mới đã tăng gấp ba lần trong thời gian nước Anh phong tỏa tháng 11 trong khi phiên bản trước đó giảm một phần ba khả năng lây truyền.

Pallab Ghosh, phóng viên mảng khoa học của BBC phân tích:

"Phát hiện rùng mình nhất từ nghiên cứu này là việc phong tỏa vào tháng 11 ở Anh, dù khó khăn đối với nhiều người, sẽ không ngăn được biến thể của virus lây lan. Các lệnh hạn chế hà khắc tương tự đã giúp các ca nhiễm phiên bản trước của virus giảm 1/3, thì biến thể mới lại sẽ làm tăng gấp ba lần. Đây là lý do tại sao đã có sự thắt chặt các lệnh hạn chế đột ngột như vậy trên khắp đất nước."

Vaccine có chống lại biến thể mới không?

Tiến sĩ Vũ cũng đặt vấn đề mà nhiều người quan tâm đó khi nào là lúc đáng lo sợ nhất về biến thể mới của virus corona?

Ông giải đáp: "Đó là khi mà những người đã từng nhiễm virus một cách tự nhiên hoặc những người được chích vaccine bắt đầu bị nhiễm lại dù rằng trong cơ thể của họ vẫn có kháng thể để nhận biết virus."

Ông cảnh báo về tin tức làm hoang mang: "Các lo ngại khác như "tăng độ độc" hoặc "làm các vaccine không nhận biết được" là chưa có cơ sở vì cho đến nay vẫn chưa có báo cáo khoa học cho thấy các bệnh nhân mắc loại virus biến thể này làm người nhiễm Covid-19 mắc bệnh nặng hơn và cũng chưa thấy sự tăng lên bất thường của những người tái nhiễm virus."

Về tính hiệu quả của vaccine, Tiến sĩ Vũ giải thích:

"Hầu hết các vaccine ở đầu danh sách trong cuộc đua hiện nay đều nhắm đến chiến lược nhận biết virus nCoV qua protein S. Các thiết kế vaccine hầu hết đều nhắm đến việc tạo phản ứng miễn dịch của cơ thể trên tổng chiều dài đầy đủ (full length) của protein này với kích thước trên 1000 amino acids. Do vậy, việc đột biến một vài amino acid trên protein S ở các biến thể hiện nay khó có thể làm thay đổi hoàn toàn đặc điểm nhận dạng miễn dịch mà các vaccine đã thiết kế."

Giáo sư Lawrence Young, Đại học Warwick, cho BBC biết, những dấu hiệu ban đầu cho thấy vaccine có thể có hiệu quả chống lại biến thể virus mới.

"Virus biến thể đã có từ khi bắt đầu đại dịch và là sản phẩm của quá trình tự nhiên trong đó virus phát triển và thích nghi với vật chủ của chúng khi chúng tái tạo. Hầu hết các đột biến này không ảnh hưởng đến hành vi của virus nhưng đôi khi chúng có thể cải thiện khả năng lây nhiễm của virus và / hoặc trở nên đề kháng hơn với phản ứng miễn dịch của cơ thể."

Các nghiên cứu sâu hơn là cần thiết để hiểu tại sao biến thể này lại lan nhanh như vậy. Nhưng các dấu hiệu ban đầu cho thấy vaccine có hiệu quả để chống lại nó.